FATİN RÜŞTÜ ZORLU VE BEHİÇ ERKİN; Behiç Erkin’in Zorlu hakkında 1941 yılında yazdığı takdirname:

FATİN RÜŞTÜ ZORLU VE BEHİÇ ERKİN

Behiç Erkin’in Zorlu hakkında 1941 yılında yazdığı takdirname:

“T.C. Paris Büyükelçiliği                                                                         Vichy 21 Ağustos 1941

“Bay Şükrü Saraçoğlu, Sayın Hariciye Vekili

“Merkeze nakil buyurulan Paris Büyükelçiliği Başkatibi Fatin Rüştü ZORLU’nun iki seneden beri refakatimde gösterdiği liyakat ve çalışkanlık vasıflarını ve bilhassa istihbarat hususundaki hizmetlerini yüksek katlarına arz etmeği bir vecibe telakki eyler ve tasvibi devletlerine ikran ettiği (İlgilenmeniz durumunda) halde kendisinin bir takdirname ile taltifini derin hürmetlerimle arz ve rica eylerim.” Paris Büyükelçisi Behiç Erkin

Behiç Erkin’in, hangi tarihte yazdığı bilinmeyen, Türk Tarih Kurumu’nun 2010 yılında yayımladığı Hatırat’ında Zorlu hakkında yazdıkları:

“Başkatip Fatin Zorlu iyi bir iş arkadaşı olmakla beraber, o da benim gibi Fransa’nın acemisi olduktan başka, kendisinde sezdiğim bir kanaat vardı. “Ankara’dakiler işleri idare edemiyorlar; çünkü kayınpederi Tevfik Rüştü Aras Dışişleri Bakanı değildir” Bu sebeple, kendi kendine, Ankara’ya akıl öğretir şekilde raporlar yazar, getirir, okur; fakat bunların hiç birisini kabul edip göndermezdim; beyhude ısrar edip dururdu.”   

Zorlu’nun 21 Ağustos 1958 tarihinde Meclis’te yaptığı bir konuşmada Behiç Erkin’inin adı geçmiştir. Meclis zabıtlarından alıntı:

“İkinci Dünya Harbinden bahsedin, diyorlar. Harp daha başlamadan Arnavutluk hâdiseleri karşısında müşterek beyannameyi imzalatan İnönü değil mi?

“İkinci Dünya Harbinde Hariciye Vekilini haftalarca Sovyet Rusya'da bekleten ve ittifak peşinde koşturtan ve sonra, harbin bidayetinde hiç bir cephe ve kuvvet muvazenesi belli olmadan ittifak anlaşmasını imzalattıran İnönü değil mi?

“Almanlar Fransa'ya girmek üzere iken mebuslarımızın eline «harbe gireceğiz» diye nutuklar gönderen ve Paris Büyükelçiliğimizden, bu naçiz arkadaşınızın elde ettiği bir malûmata istinaden, pek muhterem Behiç Erkin'in Fransızların Almanlarla mütareke yapmaya çalıştıklarını bildiren bir telgrafı üzerine son anda harbe girmekten vazgeçen İnönü değil midir? Nelerden bahsediyorsunuz?”

Behiç Erkin’in Hatırat’ında 12 Haziran 1940 günü hakkında yazdıkları:

“12 Haziran günü şehre inmiş olan Başkatip Fatin Zorlu, telaşla gelerek şehirde mütarekeden bahsedildiğini söyledi. Kendisini hemen Dışişleri Bakanlığına malumat almak için gönderdim. Bir müddet sonra ben de gittim. Sarih bir şey alamadık.”

Behiç Erkin’in, Zorlu’nun Meclis’te yaptığı açıklama ile ilgili Hatırat’ında yazdıkları:

“Bu beyanatta bahsedilen ve Sayın İsmet İnönü’nün harbe gireceğiz diye nutuklar gönderdiğini ifade eden kısmın mahiyetini bilmediğim gibi, benim telgrafım üzerine İnönü’nün son anda harbe girmekten vazgeçtiğinden de malumattar değilim. Bu husustaki tafsilat Fransa hatıralarının 1940 senesi Tours şehrinde bulunduğumuz zamana ait kısmında yazılmış olduğundan burada tekrar etmek istemiyorum… Fatin Rüştü Zorlu’nun bu işteki hizmeti, yalnız Tours şehrinden şatomuza geldiği şehirde mütareke dedikodusu duyduğunu bana bildirmesinden ibarettir. Fatin R. Zorlu’nun ‘benim telgrafım’ diye bahsettiği telgrafın mahiyeti budur.”

SONSÖZ: Tek bir Zorlu vardı. İdama giderken dahi daha önce ne dedi ise değiştirmedi. Behiç Erkin’in ise yukarıda görüldüğü gibi düşünceleri çok değişebiliyormuş. Yine de Hatırat ilgi çekici anekdotlar içeriyor. Ancak Zorlu örneğinde görüldüğü gibi yanıltıcı da olabiliyor. 

***   

Sevin Zorlu anlatmıştı: 21 Ağustos 1958 günü Fatin Rüştü ZORLU kürsüden inerken İnönü’ye yakın bir CHP milletvekili eliyle “senin kafanı keseceğiz” işareti yapmış.

Ekli yazı insanı insanlığından utandıracak bir örnek. (Mehmet Arif Demirer, 10.09.2014)