Burhan Apaydın dualarla uğurlandı
20 Nisan 2013 Cumartesi; Türkiye Gazetesi - Melik Duvaklı İSTANBUL
Son nefesine kadar merhum Başbakan Adnan Menderes’in haklarını savunmak için çaba harcayan avukat Burhan Apaydın, dualarla defnedildi. Apaydın’ı son yolculuğunda binlerce seveni de yalnız bırakmadı.
Eski başbakanlardan merhum Adnan Menderes'in avukatı Burhan
Apaydın, dün son yolculuğuna uğurlandı. Önceki gün evinde vefat eden Apaydın'ın
cenaze namazı, öğle vakti Teşvikiye Camisi'nde kılındı. Apaydın'ın eşi Beyhan
Apaydın ve yakınları taziyeleri kabul etti. Törene, eski TBMM başkanlarından
Hüsamettin Cindoruk, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Orhan Erinç, eski
İstanbul valilerinden Kutlu Aktaş, oyuncular Tarık Akan, Zafer Algöz, Cansel
Elçin ve Apaydın'ın yakınları katıldı. Bir dönem milletvekili de olan
Apaydın'ın Türk bayrağına sarılı naaşı, namazın ardından Zincirlikuyu
Mezarlığı'nda defnedildi. Can yoldaşını kaybetmenin acısıyla oldukça bitkin
olduğu gözlenen Beyhan Apaydın, "Menderes'in avukatlığı teklif edildiğinde
bir an bile düşünmeden kabul etti. Son nefesine kadar da bu işin peşini
bırakmadı. Gerçekten bir efsaneydi" dedi. Cindoruk, 1960 darbesinden sonra
Apaydın ile birlikte avukatlık yaptıklarını belirterek, "Birlikte
cezaevine girdik. Ben 2 ay sonra tahliye oldum, o 9 ay hapiste kaldı. Milletvekili
seçilince tahliye edildi" açıklamasını yaptı. Beyhan Apaydın ise,
"Ben Cindoruk gibi hatırlamıyorum. Bildiğim kadarıyla Burhan bey
milletvekili seçilirken tutuklu değildi" diye konuştu.
BURHAN APAYDIN'IN KISA ÖZYAŞAM ÖYKÜSÜ |
BURHAN APAYDIN adı, 1944 yılında kardeşi Orhan APAYDIN'' la birlikte çıkarmış oldukları "YENİDEN DOGUŞ" isimli aylık dergiyle duyulmaya başladı. Bir süre sonra, derginin "YENİDEN DOGUŞ" adının altına ikinci bir isim olarak "Bütün İnsanlık İçin" ibaresi konuldu. Derginin adı, gerçekte Fransızca "Rönesans Renesaince" sözünün karşılığını oluşturuyordu. Böylece, Atatürk'' ün devrimleriyle başlayan ve Türk Milletinin medeni yaşam alanında yükselmesini amaçlayan bir amacın dergide benimsendiği ortaya konuluyordu. Bu dergi, 1954 yılına dek yayınını başarıyla sürdürdü. Dönemin büyük ve gerçek bilim adamları arasında Adnan ADIVAR, Prof. Şekip TUNÇ, Prof. Ömer Lütfü BARKAN, Prof. Hıfzı TİMUR, Prof. Kazım İsmail GÜRKAN, Prof. Ziyaeddin Fahri FINDIKOĞLU, Prof. Tevfik BERKMAN gibi ünlü isimlerin yanısıra; edebiyat, tiyatro ve şiir alanında aruz vezninin dışına çıkmış şairler, düşünce adamları, yer alıyordu. BURHAN APAYDIN adının tüm ülkede yaygınlaşması, İstanbul Hukuk Fakültesini 1945-1946 yılında bitirmesinden hemen sonra Ord. Prof. Dr. Ali Fuat BAŞGİL'' in "Esas Teşkilat Hukuku" -şimdiki adıyla Anayasa Hukuku Kürsüsü"nde tek asistanı olarak yer almasıyla başladı. BURHAN APAYDIN'' ın akademik kariyerde yer almasını özellikle Prof. Halide Edip ADIV AR ve Adnan ADIVAR ısrarla istemişlerdi. BURHAN APAYDIN'' ın, Anayasa Hukuku kürsüsünde Ord. Prof. Dr. Ali Fuat BAŞGİL'' in asistanı olarak görev almasından kısa bir süre sonra,1946 yılında "Dernekler Yasası"nda yapılan bir değişiklikle, Siyasi Partilerin kurulmasına izin verilince; o tarihe dek toplum yönünden eylemsiz bir durumda olan Anayasa Kürsüsü, siyasi eylemlerin yarattığı Anayasa sorunları bakımından birden ön plana geçti. Demokrat Parti'' nin kurulmasıyla birlikte sorunlar hızlandı ve Türkiye'' nin en çok okunan gazeteleri arasında bulunan Vatan Gazetesi başta olmak üzere, günlük gazetelerde ve dergilerde Ord. Prof. Dr. Ali Fuat BAŞGİL'' le birlikte yazıları yer aldı. BURHAN APAYDIN'' ın üniversitede yaptığı çalışmalar sonucunda, Prof. Dr. Hıfzı Veldet VELİDEDEOGLU'' nun dekanlığı döneminde 1947 yılında, doçent kadrosuna alındı. Ülkede; hak ve özgürlüklerin, güvenceye kavuşturulması, zorunluluk durumunu yarattığından, ülkenin gerçekten "HÜR" düşünceli insanlarını bir araya getiren "Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti" 1947 de kuruldu. Ord. Prof. Dr. Ali Fuat BAŞGİL bu derneğin kurucuları olarak ilk genel başkanı ve BURHAN APAYDIN da genel sekreter seçildi. "Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti" ülkede demokratik bir tartışmanın kürsüsü ve öncüsü rolünü oynadı. 1946 seçimlerinin oy sayımlarındaki hilelerin ve baskıların yaratığı kargaşalara son verilmesi ve çözüm bulunması konusunu ele alan "Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti", 1948 yılında seçimlerin "Yargı Denetimi Altında Yapılması" düzenini ortaya koydu. Bu düzenek 1948 yılında Şemsettin GÜNALTAY''ın başbakan ve Prof. Nihat ERİM'' in başbakan yardımcısı olduğu hükümet tarafından benimsendi ve TBMM'' den geçerek yasa Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ'' nün onayıyla yürürlüğe girdi. 1950 genel seçimleri bu yasayla yapıldı ve Demokrat Parti olaysız iktidara geldi. Ancak, 1948 yılında Avukatlığa da başlayan BURHAN APAYDIN, o tarihteki siyasi davalarda sanıkların savunmasını üstlenmenin yanısıra, Kağıthane'' de barut fabrikasındaki patlama sonucu ölümler ve yaralanmalar meydana geldiğinden, fabrika sorumlu müdürü Em. General Hüseyin Emir ERKİLET'' in tutuklanmasıyla meydana gelen ve kamuoyunda "BÜYÜK DAVA" olarak nitelendirilen İstanbul Ağır Ceza Mahkemesindeki davada Hüseyin Emir ERKİLET' i savunma görevini üstlendi. Sonuçta, Hüseyin Emir ERKİLET aklandı. Ancak, davanın kamuoyunda değerlendirilmesinin BURHAN APAYDIN yararına yarattığı ilgi ve takdir, APAYDIN' ın diğer siyasi davalarda görevini başarıyla sürdürmesi de buna eklenince; İstanbul Hukuk Fakültesi' nde yönetmelik değişikliği yapılarak, BURHAN APAYDIN "ya Üniversite, ya Avukatlık" seçimiyle karşı karşıya bırakıldı. APAYDIN, "İlmi, dışarıda da yaparım" diyerek, ortaokul ve lise sıralarından itibaren Avukatlık mesleğine olan şiddetli ilgi ve isteği doğrultusunda AVUKATLIK mesleğini seçti ve üniversiteden istifa etti, (1950). BURHAN APAYDIN' ın bundan sonraki yaşam dönemi; meslek ve siyasi yaşamı bakımından olduğu denli, özel yaşamındaki ünlü aşkları bakımından da çok hareketli ve dalgalı bir süreç izledi. 1952 yılında, Demokrat Parti' nin Samsun milletvekili Hasan Fehmi USTAOGLU' nun Samsun' da yayınlanan Volkan isimli dergide, yazdığı bir yazıda ATATÜRK aleyhinde çok ağır bir dil.kullanması nedeniyle ünlü gazeteci ve tiyatro yazarı Cevat Fehmi BAŞKUT' un sorumlu yazı işleri müdürü olduğu Cumhuriyet gazetesinde bu yazıya şiddetle karşılık veren; yine ATATÜRK döneminin ünlü gazetecilerinden Mekki Sait ESEN' in yayınlanan yazısı nedeniyle; Hasan Fehmi USTAOGLU tarafından her ikisi aleyhine İstanbul Toplu Basın Mahkemesinde "Aşağılama" davası açıldı. Gazetenin sahip ve başyazarı ve ATATÜRKÇÜ olan Nadir NADİ, büyük bir telaşa kapıldı. Bunun nedeni, gazetenin hukuk müşavirlerinin ve başvurdukları tüm hukukçuların Cumhuriyet' te yayınlanan yanıt yazısında "USTAOGLU' nun Aşağılandığı"nın apaçık olması karşısında Cumhuriyet gazetesinin ve iki ünlü adının mahkum olacaklarının kesin kanaatini belirtmiş olmalarından kaynaklanıyordu. Nadir NADİ, "Cumhuriyet mahkum olursa, ATATÜRK' ün manevi kişiliği mahkum edilmiş olacaktır" diye üzülüyordu. O sırada, Cumhuriyet gazetesinin adliye muhabirliğini yapan Feyyaz TOKAR, APAYDIN' lara başvuru önerisinde bulununca BURHAN APAYDIN ve ORHAN APAYDIN dosyayı incelediler ve şu yargıya vardılar: "ATATÜRK' e hakaret edene hakaret etmek, suç sayılmaz. " İşte bu tezle duruşmaya çıkan Av. BURHAN APAYDIN, salonun yarısını dolduran karşıt grupların da bir oturum sonra takdirini kazandı ve mahkeme, adalet tarihine geçen aklama kararım, ayın gerekçeyle verdi. BURHAN APAYDIN 1960 yılının 27 Mayısına dek olan dönemde, Cumhuriyet, Vatan, Milliyet, Tasvir, Zafer, Tan ve Türk Sesi gazetelerinde makaleler ve kimilerinde de üç yıldızlı imzayla başyazılar yazdı. Avukatlığını, kardeşi ORHAN APAYDIN’ la, üstün bir düzeyde sürdürdükleri 1950-1960 döneminde, 27 Mayıs 1960' ta meydana gelen darbe "Coup de Tat" sonucunda, "Demokrat Parti iktidarının, Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar ve Milletvekillerinin davalarının savunmasının üstlenilmemesi" doğrultusunda o dönemin İstanbul Barosu yönetim kurulunun verdiği "YASAK" kararını dinlemeyerek, başbakan ADNAN MENDERES' in savunmasını birlikte üstlendiler. Başlayan duruşmalarda BURHAN APAYDIN, ilk andan itibaren Hukukun ve Adaletin sesini yansız bir hukukçu ve partisiz bir Avukat olarak dünya basınını da hayran bırakacak bir doğrultuda yükseltiyordu. Bu durumu en güzel bir biçimde, Demokrat Parti iktidarının Yassıada' da yargılanan devlet bakanı ve başbakan yardımcısı Samet AGAOGLU, sonraki yıllarda yayınlanan, "Marmara' da Bir Ada" adlı kitabında, şu biçimde anlatıyordu: "BURHAN APAYDIN ilk günden itibaren usul ilkelerinden başlayarak, yasalara, hak ve adalet kavramlarına aykırı her uygulamayı şiddetle tenkid etti. Radyonun ünlü "Yassıada Saati"ni, Divan' a bir baskı olarak damgaladı. İddianamenin incelenmesi için Avukatlara zaman bırakılmadan Mahkemelerin başlamasını yine bir baskı olarak karşıladığını açıkladı, savunacakları insanlarla görüşmek imkanını bulamadıklarından, acı acı şikayet etti. Bütün bunları söylerken öylesine dik ve cesurdu ki, susturmanın yollarını aradılar ve APAYDIN' ı tutuklamaktan başka çare bulamadılar. “ Samet AĞAOGLU yine kitabının 29.' uncu sayfasında, duruşmalarda ilgili olarak Avukat BURHAN APAYDIN' ın yaptığı bir diğer konuşmayı "Çok Önemli Çıkış" olarak nitelendirip: Bu; davanın belkemiği olan hukuki tezin daha ilk duruşmada ortaya atılması demekti. Burhan Apaydın: "Şimdiye dek, ne siyasi tarihimizde ve ne de Adli tarihimizde seçim yoluyla iş başına gelmiş yasa yapıcı organın kaza -yargı- gücü karşısında muhakeme edilmesi görülmemiştir. Bu, ilk kez olmaktadır. Bu, dünya hukuku bakımından da çok önem taşımakta, dünyanın dikkatini ayrıca üzerine çekmektedir. Savcının bu bakımdan da insan hakları ilkelerine saygı göstermesi lazımdır. Oysa, bir yandan kendi savunacağımız kimselerle görüşemiyoruz, bir yandan da Radyo' da Yassıada Saati diye Mahkemeler üzerine etki edecek yayınlar yapılıyor. Bunu da durdurmak gerekir, dedi. " APAYDIN' ın tezini anlatırken gösterdiği soğukkanlı cesaret ilerdeki duruşmalarda çeşitli durumlar yaratabilir nitelikte idi. Saygıyla, fakat kesin konuşuyordu. MENDERES için ".. yere düşen CEVHER" diyor, Divan' dan ileri sürdüğü konularda peşin karar istiyordu. BURHAN APAYDIN' ın bu çıkışı yaşam kaderinin bir dönüm noktası sayılabilirdi. Onu bu yüzden duruşmalardan uzak tutmanın yollarını aradılar, buldular da.. " Kitapta devamla, BURHAN APAYDIN tutuklu olarak Balmumcu' da geçirdiği aylar yüzünden, "...MENDERES' i savunamadı" demektedir. Devrin Milli Eğitim Bakanı Celal YARDIMCI' nın Avukatı Dr. Orhan ARSAL' ın "Silahların Gölgesinde" diye tanımladığı duruşmalarda, iddia makamını temsil eden Cumhuriyet Savcısı' nın MENDERES' i ağır aşağılamalarla suçladığı ve "DÜŞÜK-SAKIT" deyimlerinin yer aldığı sözlerine, BURHAN APAYDIN' ın birden mikrofona geçip verdiği yanıtta, "Benim müvekkilim, Adnan MENDERES, bu memlekete 10 yıl hizmet etmiş bir insandır. Yere düşmekle cevher sakıt olmaz kadr-ü kıymetten" demesi üzerine birden salon karıştı ve APAYDIN' a "Yuuh" sesleri dinleyiciler tarafından yöneltildi. Ortalık ciddi bir biçimde karışmıştı. Salondaki yüzlerce dinleyici, 27 Mayıs yönetiminin seçip davetiyeyle gönderdiği kişilerden oluşuyordu. APAYDIN yerine geçti. Gözlerini kapatarak oturdu. Mahkeme heyeti, kürsüden ayrılarak müzakereye çekildi. "Yuuh!'' sesleri devam ediyordu. Bir süre soma başkan ve üyeler yerlerini aldılar ve duruşmaya son verildiği açıklanarak, APAYDIN' a "İHTAR" kararı verildiği bildirildi. Bu, APAYDIN' ın ilk tutuklanmasına yol açmıştı. Halkı silahlı ayaklanmaya kışkırtına suçu biçiminde nitelendirildi ve APAYDIN önce Harbiye' deki hücrelerden birine konuldu, bir hafta soma da Balmumcu Askeri Garnizonu' ndaki tutukevine gönderildi. Üç ay süren tutukluluk döneminde, Avukat ORHAN APAYDIN, Menderes' in çektiği telgraf üzerine, hem Adnan MENDERES' in ve hem de Sıkıyönetim Mahkemesinde BURHAN APAYDIN' ın avukatlığını üstlendi. BURHAN APAYDIN üç buçuk ay soma salıverildi. Salıverme kararını veren Yzb. Yargıç Kaya ALPKARTAL, BURHAN APAYDIN' a ; "Yassıada' ya gitmemesini, Yassıada' da MENDERES' in avukatlığını sürdürmemesini ve her şeye karşın kendisini tahliye ettiğini, ve fakat yeniden geldiğinde bir şey yapamayacağını ", söylemesi üzerine, "Mümkün değil, tarih karşısındayız, ADNAN MENDERES' in avukatlığını sürdürmek benim için tarih karşısında bir görevdir" diyen APAYDIN' a askeri yargıç; "-Siz bilirsiniz" yanıtını verdi. BURHAN APAYDIN, ADNAN MENDERES' in Anayasa'ya aykırı davranmakla suçlandırılmak istenilen "Anayasa Davası" duruşmasına çıkar çıkmaz, bu kez, Devlet Başkanı Org. Cemal GÜRSEL' in Adnan MENDERES' e iletilmek üzere Mili Savunma Bakanı Ethem MENDERES' e 27 Mayıs' tan kısa bir süre önce gönderdiği bir mektubun aslının okunmasını istedi. Cezaevindeyken, Cemal GÜRSEL' in mektubunun değiştirilerek okunduğunu öğrenmişti. Mektubun bir maddesi değiştirilerek 27 Mayıs eylemini yasal gösteren anlama gelecek biçimde 27 Mayıs sabahı radyolarda okunmuştu. Okunan madde " Diktatörlük yolunda yürüme" biçiminde MENDERES' e sesleniyordu. Ancak mektubun aslı öyle değildi: "-Sen milletin gözbebeğisin, millet seni seviyor, Celal BAYAR' ı devre dışı bırak, Cumhurbaşkanı siz olun" biçimindeyken, 27 Mayıs eyleminin önderlerinden Alb. Alpaslan TÜRKEŞ radyoda bunu değiştirerek okumuştu. Konu çok önemli idi. Değiştirilen biçimiyle MENDERES' i Anayasayı çiğnemekle, "KAST" unsuru yönünden suçlamakla MENDERES hakkında verilecek idam kararının gerekçesini oluşturuyordu. Mektubun aslındaki yazı ise, Adnan MENDERES' in aklanması sonucunu verecek değerde idi. Bu durumda ise 27 Mayıs eylemi yasal olmaktan çıkacaktı. BURHAN APAYDIN, bunu ortaya atmak isteyince, duruşma bu kez vaktin gecikmesi ileri sürülerek ertelendi. Bir sonraki duruşmada Adnan MENDERES mikrofona gelerek, "- Bu çatının altında ülkenin yüksek çıkarları bakımından konunun ortaya atılmasını uygun görmüyorum. Sayın avukatımdan istemini geri almasını rica ediyorum" deyince, BURHAN APAYDIN mikrofona gelip; "- Müvekkilimin hangi koşullar altında bu konuşmayı yaptığını bilemiyorum. Ben, müstakil - bağımsız-, müstakim-dürüst- bir avukatım. Müvekkilime değil, hukuka ve vicdanıma tabiyim. Tarih karşısındayız, geri almıyorum" deyince, ve engellemeye karşın konuşmasına devam etmek çabası karşısında, duruşma yeniden ertelendi ve bu kez APAYDIN yeniden tutuklanarak Balmumcu askeri garnizonuna gönderildi. BURHAN APAYDIN artık, MENDERES' i savunamayacak idi; üç ay sonra MENDERES' in idamından bir hafta sonra salıverildi. Avukat ORHAN APAYDIN, ADNAN MENDERES' i aynı şiddet ve cesaretle savunmak isteyince; mahkeme başkanı tarafından konuşması kesilerek, susturulması yoluna gidildi. BURHAN APAYDIN, 1961 Ekiminde yapılan genel seçimler sonucunda Ankara milletvekili olarak meclise girdi ve Anayasa Komisyonu Başkanlığına tüm partilerin oy birliğiyle getirildi. Her iki kardeş, Meclis dönemi sırasında Avukatlık yazıhanelerini kapalı tuttular ve dava almadılar. 1965 yılında yeniden mesleklerine dönen BURHAN APAYDIN ve ORHAN APAYDIN Eminönü' ndeki Sirkeci Palas hanındaki yazıhanelerinde çalışmalarını sürdürdüler. 1976 yılında ORHAN APAYDIN, İstanbul Barosu Başkanlığına seçildi. Üç kez seçimi kazanan ORHAN APAYDIN, 12 Eylül 1980 de yapılan ikinci hükümet darbesinden sonra, BARIŞ Derneği kurucu üyeliği öne sürülerek tutuklandı ve iki buçuk yıl tutuklu kaldı ve sonunda aklandı. Ancak tutukluluk süresinde hastalığı arttığından ve tedavi görememesinden dolayı 1986 yılında Alman Hastanesi' nde vefat etti. Yurt dışına çıkma iznine yönelik hükümet kararı vefatı sırasında aynı gün gönderilebildi. BURHAN APAYDIN, 1948 yılında başladığı Avukatlık yaşamını sürdürmeye devam etti. Şu anda avukatlığının 55.' nci yılını sürdürmektedir. Yüzlerce makaleleri ve biri "HÜRRİYETLERİMİZİN TEMİNAT!" ve diğeri "ADALETİ ARAYAN ADAM" isimli 2 kitabı vardır. Çeşitli Hukuk konferansları vermiştir. Her iki kitabı, Yassıada davaları sırasındaki tutuklanması nedeniyle Sıkıyönetim idaresince toplatılmış ve kağıt yapılmak üzere İzmit' teki SEKA kağıt fabrikasına gönderilmiş olduğundan, şimdi her 2 kitabı da numuneleri esas alınarak aynen ve hiçbir yanı değiştirilmeden yayın hayalına alınmıştır. APAYDIN, yarım asrı geçen Avukatlık yaşamında, girdiği duruşmalarda ilkIere ve ilkelere imza atmıştır. Bunlar halen ülkedeki avukatlar tarafından uygulamalarda örnek alınmaktadır. Apaydın, siyasi yaşamında da meslekte uyguladığı ilkelerinden ayrılmamıştır. Nasıl ki, bu bölümün 13-14. sayfalarında özetle yer verilen "Cumhuriyet Gazetesi Ustaoğlu Davası"nda savunmasını "Atatürk' e hakaret edene hakaret etmek suç sayılmaz" ilkesine inançla dayandırmışsa, siyasi yaşamında da bu ilkeden ayrılmamıştır. TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı' yken, Ankara' da Hukuk Fakültesi ile Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerinden oluşan -Uğur Mumcu' nun düzenlediği ve Prof. Uğur Alacakaplan' ın yönettiği- "Atatürk' ün En Önemli Devrimi Hangisidir?" konulu açık oturumda; -"İkinci Cumhuriyet yoktur; Atatürk' ün tek ve ölümsüz Cumhuriyeti vardır," diyerek, 27 Mayıs Hükümet Darbesinden sonra Milli Birlik Komitesi' nin kullandığı "İkinci Cumhuriyet" deyiminin ortadan kaldırılmasına neden olmuştur. Başbakan İsmet İnönü, Apaydın' ın konferans salonunda büyük karışıklıklara yol açan bu tanımlamasından hemen sonra hükümet adına genelge yayımlayarak "İkinci Cumhuriyet" denilmesini yasaklamıştır. Diğer bir örnek şudur: 1952 yılında, irticadan kaynaklanan ve gazeteci yazar Ahmet Emin Yalman' a suikast girişiminden dolayı "Malatya Suikastı Davası" olarak tarihe geçmiş olan siyasi davanın duruşmasında, Yalman' ın avukatı olarak, Atatürk ilkelerine inançla sahip çıktığını kanıtlamıştır. |
22 Nisan 2013 Pazartesi
EV. BURHAN APAYDIN VEFAT ETTİ (20 Nisan 2013)
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder